Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) is een akkoord dat is opgesteld tussen de rijksoverheden, gemeenten (VNG) en zorgverzekeraars. Het GALA geeft gemeenten o.a. de opdracht om een aantal ketenaanpakken in te richten. De naam ketenaanpak zegt het al; daar hebben we een netwerk aan verschillende partijen voor nodig, waaronder sport- en beweegaanbieders! Er zijn dan ook een aantal ketenaanpakken die raken aan het sport- en beweegakkoord. Verbinding is in deze ketenaanpakken dan ook van groot belang.
Onze gemeente is in 2024 aan de slag gegaan met het inrichten van de volgende ketenaanpakken:
Als we op dit moment kijken naar vooral Valpreventie en GLI, dan zien we dat de deelnemers aan de valpreventie interventie TOM - Thuis Onbezorgd Mobiel of een GLI-traject, vooral gemeen hebben dat zij behoefte hebben aan een passend sport- en beweegaanbod tijdens of na afloop van een interventie of traject. Dit omdat het huidige aanbod niet aansluit bij hun wensen, maar ook omdat de drempel voor de deelnemers om zelfstandig naar een sportclub- of vereniging te stappen erg hoog kan zijn. Vooral bij de GLI-trajecten merken we dat er daardoor deelnemers tijdens een traject afhaken.
Hierin is de betrokken coördinator of coach een belangrijke schakel, maar bijvoorbeeld ook de buurtsportcoaches.
Ondanks dat we in onze gemeente een groot sport- en beweegaanbod hebben komt er vanuit de deelnemers aan de trajecten en de betrokken coördinatoren en coaches soms toch de vraag om een passend(er) aanbod. Omdat er nog diverse interventies en trajecten lopen is de vraag richting sport- en beweegaanbieders nog niet heel concreet op dit moment. Wel is de gemeente betrokken bij het inventariseren van deze vragen en hierop, samen met de coaches, in te spelen en eventueel te faciliteren. Uiteraard is hier ook samenwerking met sport- en beweegaanbieders voor nodig.
Ketenaanpakken algemeen (en voornamelijk Valpreventie):
Coördinator TOM (valpreventie interventie):
Ketenaanpak GLI en KnGG:
Ketenaanpak Welzijn op recept:
Het hoofddoel van het akkoord is het bereiken van een gezonde generatie in 2040. Maar deze doelstelling is niet concreet genoeg om mee te werken. Daarom zijn er zeven subdoelen geformuleerd:
A. Terugdringen van gezondheidsachterstanden
Dit doel wordt gesteld om kansenongelijkheid op het gebied van leefstijl en gezondheid te verminderen, om zo de levensverwachting en het aantal jaren in goede (ervaren) gezondheid voor mensen met een lage sociaaleconomische positie te verhogen. Onder dit doel valt ook de ketenaanpak Kansrijke Start.
B. Een gezonde fysieke leefomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten
Binnen dit doel vallen alle aspecten van de fysieke leefomgeving: van bereikbaarheid tot voorzieningen, van klimaatadaptatie tot ruimte voor ontmoetingen en van gezonde keuzes in de supermarkt tot schone lucht. Het doel is dat de leefomgeving van mensen gezonder wordt en uitnodigt om gezonde keuzes te maken. Ook moet gezondheid in brede zin in de omgevingsplannen terechtkomen. Hier ligt ook een relatie met het Programma WOZO (Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen).
C. Het versterken van de sociale basis
Hierin gaat het om het goed aansluiten bij de leefwereld van mensen en ondersteuning daarop aan te passen, om zo preventief te kunnen werken. Los van deze instrumentele insteek gaat het versterken van de sociale basis ook over de gemeenschap en sociale samenhang in steden, dorpen en wijken.
D. Een gezonde leefstijl
Hierin gelden de doelen uit het Nationale Preventieakkoord, waar het GALA uitvoering aan geeft. Het gaat in grote lijnen om een rookvrije generatie in 2040, het terugdringen van overgewicht, stimuleren van een gezond voedingspatroon en gewicht, het behalen van beweeglijnen voor inwoners, het inzetten van een daling van alcoholgebruik, verspreiden van kennis bij inwoners over risico’s van overmatig drankgebruik én het 100 procent naleven van de 18+ leeftijdsgrens van alcohol. Onder dit doel vallen onder andere de ketenaanpak GLI (gecombineerde leefstijlinterventie) en KnGG (Kind naar Gezond Gewicht).
E. Versterking van de mentale weerbaarheid en mentale gezondheid
Hierbij gaat het om het versterken van de mentale gezondheid en het streven naar een maatschappij waar iedereen mee kan blijven doen. Ook gaat het om de maatschappelijke kosten, en sociale impact, van mentale gezondheidsklachten te verminderen.
F. Vitaal ouder worden
In het licht van toenemende vergrijzing is het noodzaak om ouderen fysiek, mentaal en sociaal gezond oud te laten worden. Zo kunnen zij langer in goede gezondheid leven met regie over hun eigen leven. Dit subdoel linkt aan het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) en de Nationale dementiestrategie. Hieronder valt ook de ketenaanpak Valpreventie.
G. Domein overstijgende inzet vanuit een regionale preventie-infrastructuur
Hierin gaat het om samenwerking op regionaal niveau (zorgverzekeraars, gemeenten, zorgdomein). Het gaat om het opzetten van een structuur voor regionale preventie, en het inrichten van ketenaanpakken over domeinen heen (Zvw, Wpg, Wmo en Jeugdwet). Het GALA geeft verdere uitwerking aan de afspraken uit het Integraal Zorgakkoord (IZA).
Wanneer er nog vragen zijn, of er is behoefte aan meer informatie over de (invulling) van de ketenaanpakken of doorverwijzing naar een interventie of traject, kan er contact opgenomen worden met eerdergenoemde contactpersonen.
